Prawo karne
Prawo Karne

Czy zabójstwo w obronie koniecznej jest przestępstwem?

Zabójstwo to czyn, który jest karalny i niedopuszczany względem wszelkich zasad moralnych oraz tych zawartych w kodeksie cywilnym. Nie ulega wątpliwości, że jest to akt zabroniony, którego dopuszczenie się grozi wieloma sankcjami karnymi. Istnieją jednak sytuacje, w których akt ten jest uznawany za dopuszczalny- jest to tzw. zabójstwo w obronie koniecznej.

Jak wskazuje ustawodawca w art. 25 § 1 kodeksu karnego, nie popełnia przestępstwa ten, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Prawo do obrony koniecznej przysługuje poszkodowanemu zawsze, niezależnie od stopnia napaści, czy też obecności innych osób, które mogły w łagodniejszy sposób usunąć źródło zagrożenia. Dodatkowo osobie napadniętej przysługuje wszelkie prawo do obrony każdym narzędziem, jakie akurat znajduje się w jej pobliżu.

Istota napaści i obrony koniecznej

Aby lepiej wytłumaczyć istotę napaści i obrony koniecznej, warto przybliżyć sobie parę terminów, które pomogą w dobrym zrozumieniu tego zjawiska.

Pierwszym z takich zagadnień jest niewątpliwie napaść rzeczywista. Nie możemy powoływać się na obronę konieczną, kiedy nasz zamach jest urojony bądź zmyślony, a nasz czyn jest popełniony w ramach zadośćuczynienia za coś, czego nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć. Zamach musi być rzeczywisty, a więc faktycznie zaistnieć. Inaczej zabójstwo będzie czynem, który podlega karze pozbawienia wolności.

Jedną z przesłanek obrony koniecznej jest także zamach bezpośredni i zamach bezprawny. Zamach bezpośredni to taki, w którym osoba dokonująca napaści, rzeczywiście dokonuje czynów, jakie zapowiada. Nie możemy za zamach uznać gróźb ze strony tej osoby, co do wykonania podobnych czynności. Natomiast zamach bezprawny następuje wtedy, gdy dokonywany czyn na osobie bezbronnej jest niezgodny z przepisami prawa. Nie możemy bowiem bronić się przed czymś, co jest całkowicie legalne i nie stanowi dla nas zagrożenia zdrowia bądź życia.

Sama obrona konieczna nie może być nadmiernie intensywna tzn. nie możemy nie tylko brutalnie zaatakować osoby, która dopuszcza się napaści na naszą osobę, ale również nie możemy bezpodstawnie zaatakować napastnika, gdy ten postanowi opuścić miejsce zbrodni. O pełnoprawności obrony koniecznej decyduje wiele czynników: siła i środki zamachu oraz sposób ich użycia, właściwości napastnika, czas i miejsce zamachu, wreszcie dynamicznie rozwijający się przebieg, który może potęgować lub zmniejszyć to niebezpieczeństwo. Działając pod wpływem emocji i strachu, często ciężko ocenić stopień niebezpieczeństwa, jaki nam grozi, warto jednak pamiętać, aby nie podejmować pochopnie decyzji o zabójstwie, a w przypadku bezpośredniego zagrożenia próbować jedynie obezwładnić napastnika, bądź schować się w bezpiecznym miejscu i czekać na wsparcie ze strony funkcjonariuszy policji. Choć zabójstwo w obronie koniecznej jest prawnie dozwolone, to nadal akt przemocy, którego skutków nie da się cofnąć, a świadomość popełnionego czynu może ciążyć na sumieniu przez całe przyszłe życie.

Więcej o zasadach obrony koniecznej i jej konsekwencjach możesz się dowiedzieć od krakowskiego adwokata z kancelarii Zemanek.